Πώς διαχειριζόμαστε φορολογικά την αποδοχή κληρονομιάς

Η αποδοχή κληρονομιάς αποτελεί μια διαδικασία με σημαντικές φορολογικές υποχρεώσεις που πρέπει να γίνουν σωστά και εγκαίρως. Σε κάθε περιουσιακό στοιχείο, κινητά, ακίνητα, καθώς και άυλα περιουσιακά στοιχεία, η σωστή φορολογική διαχείριση προστατεύει από πρόστιμα και περιττές επιβαρύνσεις.

Τι πρέπει να γίνει άμεσα μετά τον θάνατο

Η διαδικασία ξεκινά με:

• Συγκέντρωση δικαιολογητικών (ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό δημοσίευσης ή μη διαθήκης, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών)

• Έλεγχο περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, οχήματα, τραπεζικοί λογαριασμοί, εταιρικές συμμετοχές)

• Έλεγχο για τυχόν χρέη του εκλιπόντος, ώστε ο κληρονόμος να γνωρίζει τι παραλαμβάνει.

Αν και ο θάνατος δηλώνεται πλέον αυτόματα στη ΔΟΥ, υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να υποβληθεί από συγγενικό πρόσωπο καθώς και να δηλωθούν οι κληρονόμοι στο μητρώο της ΔΟΥ του θανόντα.

Υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομιάς

Η δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλεται στη ΔΟΥ μέσα σε συγκεκριμένες προθεσμίες. Ο φόρος υπολογίζεται:

• Με βάση τη συγγενική σχέση με τον θανόντα

• Την αξία των περιουσιακών στοιχείων

• Τις απαλλαγές και τα αφορολόγητα όρια

Οι στενοί συγγενείς συχνά επωφελούνται από υψηλότερα αφορολόγητα.

Αποδοχή ή αποποίηση κληρονομιάς

Ο κληρονόμος μπορεί να:

• Αποδεχθεί την κληρονομιά,

• Αποποιηθεί αν υπάρχουν χρέη,

• Ή να επιλέξει αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής, ώστε να μην επιβαρυνθεί με χρέη πέραν της αξίας της κληρονομιάς.

Η επιλογή πρέπει να γίνει μέσα σε συγκεκριμένες προθεσμίες.

Πότε υποβάλλεται η δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Η δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλεται:
• Μέσα σε εννέα μήνες από τον θάνατο, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα
• Μέσα σε ένα χρόνο αν ο κληρονομούμενος πέθανε στο εξωτερικό ή οι κληρονόμοι του διέμεναν κατά τον χρόνο θανάτου στο εξωτερικό.

Αποδοχή και φορολογικές ενέργειες

Μετά την αποδοχή και ανάλογα με τα στοιχεία της κληρονομιάς, απαιτούνται:

• Διορθωτικές δηλώσεις Ε9 του θανόντος (αν απαιτούνται) και έκδοση πιστοποιητικών πενταετίας.

• Ενημέρωση Ε9 και ενσωμάτωση της ιδιοκτησίας στον ΕΝΦΙΑ από τους κληρονόμους

• Μεταγραφή στο Κτηματολόγιο για ακίνητα

• Δηλώσεις για τραπεζικούς λογαριασμούς,

• Μεταβίβαση μεριδίων εταιριών όπου απαιτείται.

Τα στοιχεία που δηλώνονται στο Ε9

Στο Ε9 καταχωρούνται:

• Νέα ακίνητα που περιήλθαν στον κληρονόμο

• Ποσοστά εξ αδιαιρέτου

• Οικόπεδα, αγροτεμάχια και βοηθητικοί χώροι

• Οποιαδήποτε μεταβολή στην ακίνητη περιουσία

Μετά την αποδοχή κληρονομιάς, ο κληρονόμος έχει υποχρέωση να ενημερώσει το περιουσιολόγιο (Ε9) ώστε να καταχωριστούν σωστά τα νέα ακίνητα μέχρι και την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από:

• την ημερομηνία θανάτου σε περίπτωση εξ αδιαθέτου διαδοχής

• την ημερομηνία δημοσίευσης διαθήκης για τους εκ διαθήκης κληρονόμους

• τη πράξη αποδοχής κληρονομιάς που έχει συνταχθεί πριν την παρέλευση της ημερομηνίας αποποίησης και δεν έχει παρέλθει η 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους

• τη λήξη της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομίας και μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα και επομένως όχι απαραίτητα μέχρι την 31η Ιανουαρίου.

Σε περίπτωση καθυστέρησης επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο.

Αποποίηση κληρονομιάς

Σε περίπτωση που οι κληρονόμοι επιθυμούν να αποποιηθούν την κληρονομιά καλούνται να υποβάλουν τη σχετική αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας τεσσάρων (4) μηνών. Η προθεσμία αρχίζει όταν ο κληρονόμος μαθαίνει την επαγωγή και τον λόγο της. Στην επαγωγή από διαθήκη, η προθεσμία δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης.

Σε περίπτωση που παρέλθει η προθεσμία των τεσσάρων μηνών χωρίς να κατατεθεί αίτηση αποποίησης κληρονομιάς, τότε θεωρείται ότι έχουμε σιωπηρή αποδοχή της κληρονομιάς.

Εξαιρέσεις:

• Εάν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό

• Εάν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό